ଗଣିତ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇବେ ଭାରତୀୟ ବଂଶୋଦ୍ଭବ ଗଣିତଜ୍ଞ ସିଆର ରାଓ
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଜଣେ ଜଣାଶୁଣା ଭାରତୀୟ-ଆମେରିକୀୟ ଗଣିତଜ୍ଞ ତଥା ପରିସଂଖ୍ୟାନ ବିଶେଷଜ୍ଞ କଲ୍ୟାମ୍ପୁଡି ରାଧାକୃଷ୍ଣ ରାଓ ପରିସଂଖ୍ୟାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୨୦୨୩ ବର୍ଷର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର ପାଇବେ। ଯାହା ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର କ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ସମାନ। ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ପ୍ରୟୋଗ ଦିଗରେ ସିଆର ରାଓ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ ଅବଦାନ ରଖିଥିଲେ।
ପ୍ରାୟ ୮୦ ହଜାର ଡଲାର ମୂଲ୍ୟ ସହିତ ଆସୁଥିବା ଏହି ପୁରସ୍କାର ବର୍ତ୍ତମାନ ୧୦୨ ବର୍ଷୀୟ ଭାରତୀୟ-ଆମେରିକୀୟ ଗଣିତଜ୍ଞ ତଥା ପରିସଂଖ୍ୟାନ ବିଶେଷଜ୍ଞ କଲ୍ୟାମ୍ପୁଡି ରାଧାକୃଷ୍ଣ ରାଓଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ଆସନ୍ତା ଜୁଲାଇରେ କାନାଡା ଓଣ୍ଟାରିଓ ସ୍ଥିତ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଦ୍ୱି ବର୍ଷୀୟ ବିଶ୍ୱ ପରିସଂଖ୍ୟାନ କଂଗ୍ରେସ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ-ଆମେରିକୀୟ ଗଣିତଜ୍ଞ ତଥା ପରିସଂଖ୍ୟାନ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ।
ଏନେଇ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ମୁଖ୍ୟ ଗାୟ ନାସନ କହିଛନ୍ତି, ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନରେ ଆମେ ସିଆର ରାଓଙ୍କ ସ୍ମାରକୀ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପାଳନ କରୁଛୁ ଯାହା କେବଳ ତାଙ୍କ ସମୟରେ ପରିସଂଖ୍ୟାନିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିନାହିଁ ବରଂ ବିଭିନ୍ନ ବିଜ୍ଞାନରେ ମାନବ ବିଜ୍ଞାନ ବୁଜାଇବା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି। ତାଙ୍କର ତିନୋଟି ମୌଳିକ ଗବେଷଣାର ଫଳାଫଳ ଯାହା ଆଧୁନିକ ପରିସଂଖ୍ୟାନ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ବାଟ ଖୋଲିଥିଲା ଏବଂ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ସାଧନ ଯୋଗାଇଥାଏ। ଯାହା ଆଜିର ବିଜ୍ଞାନରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି। ସିଆର ରାଓଙ୍କ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ୧୯୪୫ ପେପର ରିପୋର୍ଟ କଲିକତା ଗଣିତ ସୋସାଇଟି ବୁଲେଟିନ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା।
ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଗବେଷଣା ହେଉଛି ବର୍ତ୍ତମାନ କ୍ରାମର-ରାଓ ନିମ୍ନ ସୀମା ଭାବରେ ପରିଚିତ। ଯାହା ଏକ ଆକଳନ କୈଶଳ ଯେତିକି ସଠିକ୍ ତାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାର ଏକ ଉପାୟ ପ୍ରଦାନ କରେ। ଦ୍ୱିତୀୟ ଅନୁସନ୍ଧାନ ହେଉଛି, ରାଓ-ବ୍ଲାକ୍ୱେଲ ଥିଓରେମ୍ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା, ଜଣାଶୁଣା ପରିସଂଖ୍ୟାନକାରୀ ଡେଭିଡ୍ ବ୍ଲାକ୍ୱେଲଙ୍କ ଆବିଷ୍କାର ହୋଇଥିଲା। ଯାହା ପରେ ଏହା ଏକ ଆଦର୍ଶରେ ଏକ ଆକଳନକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଏହି ଅନୁସନ୍ଧାନ ସାମୂହିକ ଭାବରେ ମୂଳଦୁଆ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ନିର୍ମିତ।
ତୃତୀୟ ଗବେଷଣା ହେଉଛି “ସୂଚନା ଜ୍ୟାମିତି”, ଯାହା ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ। ଯାହା ଏକ ନୂତନ-ବହୁମୁଖୀ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ଅଗ୍ରଗତି କରିଥିଲା। ଏହି ଅନୁସନ୍ଧାନ ସାମୂହିକ ଭାବରେ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କୁ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ତଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ।
ଭାରତୀୟ-ଆମେରିକୀୟ ଗଣିତଜ୍ଞ ତଥା ପରିସଂଖ୍ୟାନ ବିଶେଷଜ୍ଞ କଲ୍ୟାମ୍ପୁଡି ରାଧାକୃଷ୍ଣ ରାଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ହଡାଗଲି ଠାରେ ଏକ ତେଲୁଗୁ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସେ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ତାଙ୍କର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ। ୧୯୪୩ ମସିହାରେ ସିଆର ରାଓ କଲିକତା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ପରିସଂଖ୍ୟାନରେ ଏମଏ ଏବଂ ଆନ୍ଧ୍ର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଗଣିତରେ ଏମଏସସି ହାସଲ କରିଥିଲେ। କେମ୍ବ୍ରିଜ୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କିଙ୍ଗ କଲେଜ ଠାରେ ଡକ୍ଟରେଟ୍ ଡିଗ୍ରୀ ପାଇଥିଲେ। ୧୯୬୫ ମସିହାରେ ସିଆର ରାଓ କେମ୍ବ୍ରିଜ ଠାରେ ଡିଏସସି ଡିଗ୍ରୀ ପାଇଥିଲେ।
ସିଆର ରାଓଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଚାକିରି କେମ୍ବ୍ରିଜ ଠାରେ ଆନ୍ଥ୍ରୋପୋଲୋଜିକାଲ ମ୍ୟୁଜିୟମ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ ଥିଲା। ସେ ଭାରତୀୟ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ପ୍ରଫେସର ତଥା ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରଫେସର, ପିଟସବର୍ଗ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଫେସର ତଥା ଏବର୍ଲି ପ୍ରଫେସର ତଥା ପରିସଂଖ୍ୟାନର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ତଥା ମଲ୍ଟିଭାରିଏଟ୍ ଆନାଲିସିସ୍ କେନ୍ଦ୍ରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ସମେତ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ପେନସିଲଭାନିଆ ଷ୍ଟେଟ୍ ୟୁନିଭରସିଟିରେ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ବିଭାଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ସିଆର ରାଓ ବର୍ତ୍ତମାନ ବୁଫାଲୋ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରଫେସର ଏବଂ ପେନସିଲଭାନିଆ ଷ୍ଟେଟ୍ ୟୁନିଭରସିଟିର ପ୍ରଫେସର ଏରିମିଟସ୍ ଅଛନ୍ତି। ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି, ରାଓ ଅନେକ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ଯାହା ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସମ୍ମାନିତ କରିଛି। ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ପଦ୍ମ ଭୂଷଣ ଏବଂ ୨୦୦୧ ବର୍ଷରେ ପଦ୍ମଭୂଷଣ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।
