ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ବା ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ

ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି । ଏହି ଦିନକୁ ଓଡ଼ିଆ ନବ ବର୍ଷ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ ବୈଶାଖ ୧ ଅର୍ଥାତ ବସନ୍ତ ଋତୁର ଶେଷ ଓ ଗ୍ରୀଷ୍ମର ଆରମ୍ଭରେ ପଡିଥାଏ । ଓଡିଆ ପରମ୍ପରାରେ ଏହି ଦିନକୁ ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆ ପାଳନ କରିଥାଏ । ଏକ ଛୋଟ ମାଠିଆରେ ପଣା ରଖି ତୁଳସୀ ଚଉରା ମୂଳରେ ବାନ୍ଧିଦିଆଯାଏ । ମାଠିଆରେ ଥିବା ଛୋଟ କଣାରୁ ଧିରେ ଧିରେ ପାଣି ଝରେ ଯାହା ବର୍ଷାକୁ ସୂଚାଇଥାଏ ଏହି ଠେକିକୁ ବସୁନ୍ଧରା ଠେକି କହାଯାଏ । ଛତୁଆ, ଦହି, ଗୁଡ଼, କଦଳୀ ଓ ନଡିଆକୁ ମିଶାଇ ତୁଳସୀ ଚଉରା ପାଖରେ ଭୋଗ ଲଗାଯାଏ । ବେଲ ପଣାରେ ବଟା ଭାଙ୍ଗ ମିଶାଇ ଭାଙ୍ଗ ପଣା ସେବନ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।

ଭଗବାନ ହନୁମାନଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ ଅର୍ଥାତ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଅଞ୍ଜାନେରୀ ପର୍ବତରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାତା ଅଞ୍ଜନା ଜଣେ ଅପ୍ସରା ଯିଏ ଅଭିଶାପ ହେତୁ ପୃଥିବୀରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ଏକ ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେବାପରେ ସେ ଏହି ଅଭିଶାପରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଲେ । ବାଲ୍ମିକୀ ରାମାୟଣରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ତାଙ୍କ ପିତା କେଶରୀ ବୃହସ୍ପତିଙ୍କ ପୁତ୍ର, ସେ ସୁମେରୁ ନାମକ ଏକ ସ୍ଥାନର ରାଜା ଥିଲେ। ଅଞ୍ଜନା ଏକ ସନ୍ତାନ ପାଇବା ପାଇଁ ରୁଦ୍ରଙ୍କୁ ଦୀର୍ଘ ୧୨ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରବଳ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ଭକ୍ତିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ରୁଦ୍ର ସେମାନଙ୍କୁ ଖୋଜୁଥିବା ପୁଅକୁ ଦେଲେ। ଅନ୍ୟ ଏକ ବ୍ୟାଖ୍ୟାରେ ହନୁମାନ ହେଉଛି ରୁଦ୍ରଙ୍କ ଅବତାର ବା ପ୍ରତିଫଳନ ।

ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ଏକ ହିନ୍ଦୁ ଧାର୍ମିକ ପର୍ବ । ଏହି ଦିନ ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାରତ ଏବଂ ନେପାଳରେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୂଜିତ ହିନ୍ଦୁ ଭଗବାନ ହନୁମାନଙ୍କ ଜନ୍ମ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ପର୍ବ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦିନରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ରାଜ୍ୟରେ ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣମୀରେ କିମ୍ବା ବୈଶାଖ ମାସରେ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ । ମନ୍ଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟ ହାସଲ କରିବା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାର କ୍ଷମତା ସହିତ ହନୁମାନଙ୍କୁ ଦେବତା ଭାବରେ ପୂଜା କରାଯାଏ ।