ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ-୨୦୨୨ ! ଜାଣନ୍ତୁ ଶୁଭ ମୁହୂର୍ତ୍ତ, ପୂଜା ବିଧି ଏବଂ ମନ୍ତ୍ର
ଭାଦ୍ରବ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ଚତୁର୍ଥୀ । ବିଦ୍ୟାର ଦେବତା ଆଦିଦେବ, ଅଗ୍ରପୂଜ୍ୟ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଗିରିଜାନନ୍ଦନଙ୍କ ପୂଜା । ଭାଦ୍ରବ ମାସର ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ଚତୁର୍ଥୀ ତିଥିକୁ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ପର୍ବର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖିଛି । ଆସନ୍ତା ଅଗଷ୍ଟ ୩୧ ତାରିଖ ଦିନ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟକ ସ୍ଥାନରେ ପାଳନ କରାଯିବ ଗଣେଶ ପୂଜା ।
ସର୍ବତ୍ର ଶୁଭିବ ‘ଓମ୍ ନମଃ ଗଣେଶ ବିଘ୍ନଶେ, ଗରିଜାନନ୍ଦନ ପ୍ରଭୁ, ମମ ବିଘ୍ନ ବିନାଶାୟ…’ ମନ୍ତ୍ର ଧ୍ବନି। ସେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ହିନ୍ଦୁଙ୍କ ଆଦି ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପର୍ବ । ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ଏହି ପୂଜା ପରମ୍ପରା ଓ ବିଧିବିଧାନ ଅନୁସାରେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନମାନଙ୍କରେ ଗଣେଶ ପୂଜାର ବିଶେଷ ମହତ୍ୱ ରହିଛି । ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଗଣପର୍ବ । ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ବେଶ ଆଡ଼ମ୍ବରରେ ପାଳିତ ହୁଏ । ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ପୂଜାଠୁ ୧୧ ଦିନ ଧରି ବେଶ ଧୂମ୍ଧାମରେ ଗଣେଶଙ୍କ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ହୋଇଥାଏ ।
ସେହିପରି ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ଯଥାରୀତି ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଜାତୀୟ ପର୍ବ ଭାବେ ଏହା ପାଳନ କରାଯାଏ । ଲୋକେ ଘରେ ଘରେ ବିଘ୍ନହର୍ତ୍ତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନା କରି ଆସ୍ଥା ଓ ବିଶ୍ୱାସର ସହ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିଥାନ୍ତି । ଯେକୌଣସି ଧାର୍ମିକ ଉତ୍ସବ, ଯଜ୍ଞ, ପୂଜା ଇତ୍ୟାଦି ମାଙ୍ଗଳିକ କାର୍ଯ୍ୟ କିମ୍ବା ବିବାହୋତ୍ସବମାନଙ୍କରେ ନିର୍ବିଘ୍ନରେ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ହେବା ଲାଗି ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଗଣେଶଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ ।
ଶୁଭ ମୁହୂର୍ତ୍ତ :
ଭାଦ୍ରବ ମାସର ଶୁକ୍ଲା ପକ୍ଷର ଚତୁର୍ଥୀ ତିଥି ୩୦ ଅଗଷ୍ଟ ମଧ୍ୟାହ୍ନରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ, ଯାହା ୩୧ ଅଗଷ୍ଟରେ ଅପରାହ୍ନ ୩:୨୩ ରେ ଶେଷ ହେବ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏହି ସମୟ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ ।
ଉପବାସ ଏବଂ ପୂଜା ବିଧି :
୧. ଭକ୍ତ ସକାଳେ ଗାଧୋଇବା ପରେ ସୁନା, ତମ୍ବା, ମାଟିର ଗଣେଶ ମୂର୍ତ୍ତି ନେବା ଉଚିତ୍ ।
୨. ଗଣେଶଙ୍କୁ ଲାଲ୍ ଆସନ ଉପରେ ବସାନ୍ତୁ ।
୩. ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କୁ ସିନ୍ଦୁର ଏବଂ ଦୁର୍ଭା ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ୨୧ ଟି ଲଡୁ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ | ଗଣେଶ ଜୀଙ୍କୁ ଏହି ଲଡୁ ମଧ୍ୟରୁ ୫ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଅବଶିଷ୍ଟ ଲଡୁ ଗରିବ କିମ୍ବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କୁ ବଣ୍ଟନ କରନ୍ତୁ ।
୪. ଗଣେଶ ଜୀଙ୍କର ଉପାସନା ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ । ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ କଥା, ଗଣେଶ ଚାଳିସା ଏବଂ ଆରତୀଙ୍କ କାହାଣୀ ପଢ଼ିବା ପରେ, ଆଖିକୁ ତଳକୁ କରି ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଅର୍ଘ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
୫. ଏହି ଦିନ ଗଣେଶଙ୍କର ସିଦ୍ଧବିନାୟକ ରୂପ ପୂଜା କରାଯାଏ ଏବଂ ଉପବାସ କରାଯାଏ।
୬. ମନେରଖନ୍ତୁ ଯେ ଗଣେଶ ପୂଜାରେ ତୁଳସୀ ପତ୍ର ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ । ତୁଳସୀ ବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ପତ୍ର ଏବଂ ଫୁଲ ଗଣେଶଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରିୟ ଅଟେ ।
୭. ଗଣେଶ ପୂଜାରେ ଗଣେଶଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପରିକ୍ରମା କରିବା ପାଇଁ ଏକ ବିଧାନ ଅଛି । ତିନୋଟି ପରିକ୍ରମା କରାଯାଇଥାଏ ।
ମନ୍ତ୍ର :
ଏକଦନ୍ତାୟ ବିଦ୍ମହେ, ବକ୍ରତୁଣ୍ଡାୟ ଧୀମହି, ତନ୍ନୋ ଦନ୍ତୀ ପ୍ରଚୋଦୟାତ । ।
ମହାକର୍ଣ୍ଣାୟ ବିଦ୍ମହେ, ବକ୍ରତୁଣ୍ଡାୟ ଧୀମହି, ତନ୍ନୋ ଦନ୍ତୀ ପ୍ରଚୋଦୟାତ । ।
ଗଜାନନାୟ ବିଦ୍ମହେ, ବକ୍ରତୁଣ୍ଡାୟ ଧୀମହି, ତନ୍ନୋ ଦନ୍ତୀ ପ୍ରଚୋଦୟାତ । ।
