ବୁଦ୍ଧ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା : ଆସନ୍ତୁ ଜାଣନ୍ତୁ ଭାରତରେ ଥିବା ୫ଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୁଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ସମ୍ପର୍କରେ

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ବୈଶାଖ ମାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାର ବଡ ମହତ୍ୱ ରହିଛି । ବୈଶାଖ ମାସ ପୂର୍ଣିମା ତିଥିରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ସଂସ୍ଥାପକ ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ବୁଦ୍ଧ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏହି ଶୁଭ ଦିନଟି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ପୂଜନୀୟ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ବର୍ଷ ବୁଦ୍ଧ ଜୟନ୍ତୀ ୫ ମେ (ଶୁକ୍ରବାର)ରେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି ।

କୁହାଯାଏ ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୫୬୩ ମସିହାରେ ନେପାଳର ଲୁମ୍ବିନିରେ ହୋଇଥିଲା। ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ବିଶ୍ୱରେ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧ ମଠ ରହିଛି । ତେଣୁ ଆଜି ଆମେ ଜାଣିବା ଭାରତରେ ଥିବା ୫ ଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ…

କୌଶମ୍ବୀ:

କୌଶମ୍ବୀ ପ୍ରୟାଗ ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୫୪ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ । ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ବୋଧିସତ୍ତ୍ୱ ଅର୍ଥାତ୍ ସତ୍ୟର ଜ୍ଞାନ ହେବା ପରେ ସେ ଷଷ୍ଠ ଏବଂ ନବମ ବର୍ଷରେ କୌଶମ୍ବୀ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ। ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ, ତେଣୁ ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସ୍ଥାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଠାରେ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭ, ପୁରୁଣା କିଲା ଇତ୍ୟାଦିର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।

ବୋଧଗୟା:

ବୋଧଗୟା ଭାରତର ବିହାରର ଗୟା ଷ୍ଟେସନଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୭ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ‘ବୋଧ’ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ମହାପରିନିର୍ଭାଣ, କୁଶୀନଗର :

ବୌଦ୍ଧ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ କୁଶୀନଗର ଏକ ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ । ଏହି ସ୍ଥାନ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଗୋରଖପୁର ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୫୫ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ସ୍ଥାନ ବୌଦ୍ଧ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ସହିତ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣର ମୁଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ଅଟେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ମହାପରିନିର୍ଭାଣ (ମୁକ୍ତି) ହାସଲ କରିଥିଲେ। ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ କୁଶୀନଗର ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ହିରନ୍ୟବତୀ ନଦୀ ନିକଟରେ ତାଙ୍କ ଶରୀର ତ୍ୟାଗକରିଥିଲେ | ତା’ପରେ ତାଙ୍କୁ ରମଭର ସ୍ତୁପ ନିକଟରେ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା। ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧ ଶରୀର ତ୍ୟାଗ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଅନେକ ଲୋକ ତାଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଆସୁତିଲେ। ସେହି ସମୟରେ ୧୨୦ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସୁଭଦ୍ରା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଭଚ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ସଂଗଠନରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ।

ସାରନାଥ ମନ୍ଦିର :

ସାରନାଥ ବୌଦ୍ଧ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପୂଜନୀୟ । ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ବୌଦ୍ଧ-ତିର୍ଥ କୁହାଯାଏ । ସାରନାଥ ବନାରସ-ସିଟି ଷ୍ଟେସନ ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୩ ମାଇଲ୍ ଦୂରରେ । ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏଠାରେ ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧ ଧର୍ମଚକ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।

ଶ୍ରାବସ୍ତୀ ସ୍ତୁପ :

ଶ୍ରାବସ୍ତୀ ସ୍ତୁପ ହେଉଛି ଏକ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ଯେଉଁଠାରେ ଉଭୟ ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ଜୈନ ପୂଜା କରନ୍ତି। ବୁଦ୍ଧ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଚମତ୍କାର ଦେଖାଇଥିଲେ। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ସେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଶ୍ରାବସ୍ତୀରେ ସମୟ ବିତାଇଲେ । ବର୍ତ୍ତମାନ, ଏହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନରେ ଏକ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମଶାଳା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ମଠ ରହିଛି । ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି।